لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

«خود اصلاحی (self-repair) «فرایندی است که گوینده مشکلی را در «واحد ساختاری نوبت»خویش تشخیص می دهد و درصدد اصلاح آن برمی آید. اینکه چه مقدار به عقب برمی گردد تا اقدام به اصلاح کند، از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. در این مقاله این سوال مطرح است که آیا در عملکردهای خود اصلاحی محاوره زبان فارسی، ارتباطی بین سازه تحت ساخت و میزان «قلمرو بازیابی (scope of recycling) «وجود دارد. دادگان محاوره زبان فارسی نشان می دهد که 89.8% «قسمت های نیازمند اصلاح (repaired segments) «از سازه های واحد (کلی یا جزئی) و 10.2% از ترکیب سازه های بندی تشکیل می شود. اگرچه انواع مختلف سازه ها (نهاد، فعل، مفعول و...) از نظر تعداد رخدادشان در«قسمت های نیازمند اصلاح» به صورت کلی یا جزئی و همچنین ترکیبی، متفاوت اند؛ اما ارتباطی بین سازه تحت ساخت و «قلمرو بازیابی» یافت نشد.

سبک محاوره که واجد جایگاه پراهمیتی در روابط روزانه فرانسوی زبان ها، به ویژه در جمع دوستان و یا نزدیکانشان است، برای زبان آموزان زبان فرانسه در درک و بیان گفتاری، سرمنشاء بسیاری از مشکلات به شمار می رود. در این پژوهش با دو هدف به این مسیله پرداخته ایم؛ نخست نقد جایگاه کنونی سبک محاوره در کتاب های آموزشی زبان خارجی فرانسه و دوم برداشتن گامی در راستای بهبود مهارت گفتاری زبان آموزان ایرانی که قصد دارند در موقعیت های غیررسمی با فرانسه زبانان ارتباط برقرار کنند. برای دستیابی به این اهداف، دو ابزار گردآوری داده مورد استفاده قرار گرفته اند: آموزش صریح سبک محاوره به دانشجویان کارشناسی زبان خارجی فرانسه و بررسی کتاب های آموزشی سطح B1 و B2 مطابق چارچوب اروپایی مشترک مرجع برای زبان ها. در جستار حاضر که در حوزه زبان شناسی اجتماعی قرار می گیرد، سه گونه تحقیق (تحقیق توصیفی، تحقیق تولیدی و اقدام پژوهی) و روشی ترکیبی (کیفی-کمی) برای تحلیل داده ها به کار برده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که دانشجویان شرکت کننده در جلسات برگزارشده، دانش بسنده ای در زمینه سبک محاوره نداشته اند. آزمون آماری بر تفاوت معنادار میان نمرات پیش آزمون و پس آزمون دانشجویان صحه گذاشته و بر این اساس می توانیم بگوییم که آموزش صریح پیشنهادی ما در مورد سبک زبانی محاوره برای دانشجویان موثر بوده است. همچنین جای خالی آموزش نظام مند سبک محاوره در کتاب های آموزشی بررسی شده (Alter Ego3، Alter Ego4، le nouveau Taxi3، le nouvel Edito B1، le nouvel Edito B2، Saison 3، Saison 4) مشهود است.

کاهش واکه ای فرایندی است که همواره در گفتار سریع محاوره ای، در هجاهای بدون تکیه صورت می گیرد و طی آن واکه های بدون تکیه تغییر یافته و به واکه های دیگر گرایش می یابند. کاهش واکه ای در زبان فارسی در برخی موارد عبارت است ازگرایش واکه ها به سوی واکه‏های دیگر که در هجاهای بدون تکیه و گفتار سریع محاوره ای روی می دهد، به این نوع کاهش، کاهش واکه‏ای آوایی گویند. نوع دیگری از کاهش، تغییر و دگرگونی واکه ها در هجاهای بدون تکیه است که به دلیل افزوده شدن وند یا وندهایی صورت می گیرد که سبب جذب تکیه از هجای حامل واکه به سمت وند شده و درنتیجه واکه در هجای ضعیف و بدون تکیه قرار گرفته و به واکه دیگری تغییر می یابد. این نوع کاهش را کاهش واکه ای واجی می نامند. در این مقاله کاهش واکه ای آوایی با توجه به نظریات کراسوایت (2000) و هریس (2005) بررسی شده است. در زبان فارسی واکه های پایدار در هجاهای بدون تکیه تغییر چندانی نمی یابند، در حالی که واکه های ناپایدار به ویژه واکه های ،e، و ،a، در چنین هجاهایی به نسبت بسیار زیادی به یکدیگر و به واکه های پایدار گرایش می یابند. از این رو کاهش واکه ای در فارسی از یک رویکرد تلفیقی (hybrid) تبعیت می کند.

تکنیک های زبانی که در مقالات شمس مورد توجه قرار گرفته است، به نحو شایسته ای در بیان مفاهیم عارفانه به مخاطب کمک می نماید. مقالات به عنوان تنها اثر باقی مانده از شمس اهمیت ویژه ای در تاریخ ادبیات دارد؛ اما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مهم ترین علت این امر را شاید بتوان در ژانر گفتمانی خاص این کتاب دانست. آنچه در مقالات در نگاه نخست جلب توجه می کند، سبک خاص نوشتاری آن است که به صورت یادداشت های گفتاری نوشته شده اند، گویی یادداشت های شخصی ای است که هیچ گاه حالت گفتاری خود را از دست نداده و در واقع به نوشته تبدیل نشده است. شفاهی بودن گفتمان مقالات در جای جای این کتاب به وضوح قابل مشاهده است و همین امر سبب ویژگی های زبانی خاصی در این کتاب شده است. زبان به کار رفته در مقالات شمس، زبانی خاص و تا حدی متفاوت از زبان متون دوره پیش از خود و البته دوره های بعدی است. مقالات شمس برای خود سبک و سیاقی ویژه دارد از جمله استفاده از نام آوا که می توان با تحلیل و بررسی، ویژگی های زبانی آن را بهتر نشان داد. نام آواها (onomatopoein) یکی از خصوصیات زبان گفتار است که می تواند به سهولت موقعیت های طبیعی را به شکلی واقعی در زبان بازنمایی کند. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه ای با هدف معرفی نوعی از نوشتار در مقالات شمس نگاشته شده است، نشان می دهد که شمس از ویژگی های آوایی زبان در این اثر در جهت تبیین اغراض محاوره ای گوینده به خوبی استفاده کرده است.

گرایش به تربیت فرزندی که قادر به تکلم به دو زبان باشد، در برخی زوج ها در جامعه تک زبانه وجود دارد که بطور طبیعی نمی توانند این موقعیت را برای کودک خود به وجود آورند. بسیارند والدینی که به زبانی غیر از زبان مادری خود نیز تکلم می کنند و مایلند که این علاقه را در فرزندشان نیز به وجود آورند. حال این سوال مطرح می شود که چگونه می توان کودکی دوزبانه را بدون ایجاد احساس اجبار در وی، تربیت کرد. این مقاله به معرفی راهبردهای کلامی ای می پردازد که در شرایط دو زبانگی زودرس به کار برده می شوند. این مطالعه درزمانی بر فرآیند اکتساب زبان فرانسه به هنگام استفاده از روش «یک والد، یک زبان» نزد یک کودک سه ساله با والدین ایرانی و در جامعه تک زبان ایران صورت می گیرد. داده های این مقاله حاصل جلسات ضبط شده مکالمات بین مادر و فرزند در بازه زمانی 36-40 ماهگی کودک است که در بردارنده جلسات بازی و خواندن محاوره ای است. بوجود آوردن موقعیت هایی که در آن حضور زبان فرانسه به هنگام تبادلات کلامی در اولویت است، منجر به تغییرات در عادت های زبانی کودک می گردد و به وی این فرصت را می دهد تا بتواند بیشتر از زبان فرانسه استفاده کند.متن کامل این مقاله به زبان فرانسه می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

یکی از مهم ترین ویژگی های سبکی شعر عصر مشروطه را می توان مردمی شدن زبان شعر این دوره دانست. در این دوره، شعر هر چه بیشتر به زبان مردم نزدیک شد و واژگان محاوره ای و گفتاری بسیاری به زبان شعر راه یافت. درصد واژه های ترکی در زبان محاوره ای فارسی به سبب تعاملات گسترده بین زبان ترکی و فارسی، در مقایسه با زبان ادبی، بالاست و این نزدیکی زبان شعر به زبان محاوره، سبب نفوذ و رسوخ هر چه بیشتر لغات ترکی در شعر مشروطه شد که گرایش به کاربرد زبان محاوره ای داشت. بررسی شعر مشروطه از جهت ورود واژه های ترکی نشان می دهد که در این دوره، برخلاف دوره های قبل، بسامد واژه های ترکی که در زبان محاوره ای فارسی کاربرد داشته بر واژه های کهن ترکی رایج در متون نظم و نثر، فزونی می گیرد. اگر در گذشته واژه های کهن ترکی چون طغرا، یارغو، یزک و غیره کاربرد داشتند؛ در دوره مشروطه واژه های رایج در زبان زنده معاصر فارسی که ناشی از ارتباطات روزمره زبان ترکی و فارسی است، بیشتر می شود و درصد واژه های ترکی بالاست. این پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده است با بررسی کاربرد واژه های ترکی برگرفته از زبان محاوره ای فارسی در شعر چند شاعر دوره مشروطه، هم وام گیری از زبان ترکی در این دوره و هم ارتباط این وام گیری زبانی با محاوره گرایی زبان شعری شاعران مشروطه را آشکار می سازد. با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت که حضور واژه های عامیانه ترکی در راستای عامه گرایی زبانی شعر مشروطه است.

حضور قرآن کریم در ادبیات ایران، اعم از شعر و نثر، کم نظیر است. این حضور منحصر به بهره گیری از مفاهیم قرآنی نیست بلکه از الفاظ و تعبیرات و امثال قرآنی هم، به صورت مستقیم یا نوعی اقتباس و با اندکی جا به جایی در الفاظ، بی آن که مفهوم و معنی را دگرگون سازد، استفاده شده است. پژوهش های صورت گرفته در این باب گوناگون و پرشمارند؛ اما موردی که ظاهرا کمتر در میدان بررسی قرار گرفته است حضور قرآن، یعنی مفاهیم و الفاظ و تعبیرات و امثال آن، در فرهنگ عامیانه یا، به تعبیری دیگر، در گویش و گفتار مردم (زبان و روزمره یا زبان محاوره یا تداول عامه) است. شاید پرداختن به این پژوهش در گوشه و کنار ایران بی فایده نباشد. صاحب این قلم، که در گذشته به نسبت دور برخی از کلمات و اصطلاحات و تعبیرات زبان روزمره و عامیانه تهرانی را به تفنن یادداشت می کرد، در ایام اخیر، که فرصتی بیشتر برای انس با قرآن و نیز رسیدگی به یادداشت های پراکنده و اندک گذشته خود یافت، به چند اصطلاح مرتبط با قرآن برخورد و، در نتیجه، به فکر افتاد که الفاظ و اصطلاحات و تعبیرات قرآنی چهل سال پیش را که در گفتگوهای مردم تهران، به تواتر، به کار می رفته است گردآوری کند. روشی که برگزیده است قرائت قرآن با توجه به این معنی و یادداشت لغات و اصطلاحات قرآنی موجود در زبان محاوره عامه مردم تهران است. البته، تکیه گاه قسمت عمده این یادداشت ها حافظه است و روشن است که دستاورد ما در این مورد نمی تواند جامع باشد؛ یعنی احتمال دارد موارد متعددی از الفاظ و تعبیرات در حافظه کنونی نویسنده حضور نداشته باشند. نویسنده، از سوی دیگر، سعی دارد از این مجموعه واژه هایی را کنار بگذارد که احتمال می دهد از واژگان متعلق به اصحاب قلم و مطالعه کنندگان آثار ادبی باشد. در عین حال، ممکن است خواننده از ملاحظه برخی اصطلاحات فنی فقهی و حقوقی تعجب کند، اما، نباید شگفت زده شد؛ زیرا اصطلاحات یاد شده ناظر به برخی از امور اجتماعی، به ویژه وقایع چهارگانه تولد و ازدواج و طلاق و مرگ و، با اندکی واسطه، مربوط به وقایع همسایه مجموعه آنها، یعنی ارث و وصیت است که، به هر حال، همه مردم در زندگی روزمره خود با آنها سروکار دارند و، در گذشته بیشتر از امروز، با این قبیل اصطلاحات به طور مستقیم- نه با واسطه وکلا و کارگزاران حقوقی- رو به رو می شده اند. به نکته دیگری نیز، که مربوط به محدوده کار از لحاظ زمانی است، باید اشاره کرد. نویسنده پایان محدوده زمانی این لغات و اصطلاحات را چهل سال پیش گرفته است؛ از آن رو که، در حدود چهل سال قبل، به سفری تقریبا دور و دراز رفته و، پس از بازگشت نیز، بیشتر با زبان رسمی و نه محاوره تهرانی سروکار داشته است. بنابراین، محدوده اطلاعات خود را در چهل سال پیش متوقف می داند......